* امروز روز جهانی استاندارد است، آیا روز ملی هم داریم؟
دکتر اسلام پناه رئیس سازمان ملی استاندارد ایران پاسخ داد: ۱۴ اکتبر روز جهانی استاندارد که مصادف با ۲۲ مهر ماه و در واقع آغاز هفته استاندارد در ایران است. ویژگی امسال این است که روز جهانی استاندارد مصادف شده است با یکصد سالگی تأسیس سازمان ملی استاندارد ایران، معمولاً در دنیا یکصد سالگی معنی خاص تری می‌دهد و به هر حال برای یکصد سالگی؛ نکوداشت و گرامیداشت ویژه‌ای را برگزار می‌کنند.

* چه برنامه ویژه‌ای به مناسبت هم یکصدمین سال و هم هفته استاندارد در دستور کارتان است؟
تقویم اعلامی را در رابطه با هفته استاندارد به همکاران و ادارات کل استاندارد در سراسر کشور اعلام کردیم که بر مبنای همین تقویم برنامه ریزی کنند. تبلیغ، ترویج و فرهنگ سازی موضوع استاندارد از مسائل با اهمیت و ریشه‌ای است که ما در این حوزه داریم، این هفته با روز جهانی شروع می‌شود. برای گرامیداشت روز جهانی استاندارد، هر ساله از چند ماه قبل واحد‌های نمونه ملی و استانی را انتخاب می‌کنیم که فرایند و روش اجرایی خاصی دارد به هر حال واحد نمونه‌ای که از سازمان ملی استاندارد لوح و تندیس بگیرد قاعدتاً باید ویژگی‌هایی مثل واحد نمونه، صادرکننده و واحد برتر صنعتی باشد.

* بر اساس چه شاخصه‌ها و ویژگی‌هایی این افراد و مجموعه‌ها شناسایی و مورد تقدیر قرار می‌گیرند؟
انتخاب‌ها دستورالعمل ویژه‌ای دارد که مبتنی بر آن اشخاص و شرکت‌ها انتخاب می‌شوند به عنوان مثال یکی از آن ویژگی ها، رضایت مردم از محصول یا خدمتی است که آن مجموعه ارائه می‌کند.

* چطور به این ارزیابی می‌رسید؟
کارشناسان ما با ممیزی‌های داخلی و ارزیابی خوداظهاری‌ها، ورود می‌کنند و در چندین نوبت تجزیه و تحلیل می‌کنند که آن نمونه به معنای واقعی، عادلانه و منصفانه تحصیل شود.

*  با توجه به این که روز جهانی استاندارد هست از همین منظر سازمان ملی استاندارد ایران در رتبه جهانی در چه جایگاهی در مقایسه با نهاد‌های مشابه در دیگر کشور‌ها قرار دارد؟
سازمان ملی استاندارد ایران عضو ۱۳ مجمع بین المللی و منطقه‌ای که یکی از آن‌ها ISO است و در واقع همان ایزویی است که مردم به طور عرفی در جامعه از آن استفاده می‌کنند.
جمهوری اسلامی ایران در بین ۱۶۸ کشور دنیا در رتبه ۲۲ قرار دارد و در ۲۰ ماه گذشته چهار رتبه ارتقاء پیدا کرده است یعنی ایران در رتبه بیست و ششم بود که به رتبه بیست و دوم در میان ۱۶۸ کشور ارتقا یافتیم.
در جنوب غرب آسیا، رتبه سازمان برابر شاخص‌ها و اطلاعات فنی منتشر شده، رتبه نخست را دارد و برترین سازمان منطقه هستیم؛ در آسیا و اقیانوسیه، رتبه ششم و این رتبه‌ها در یک فضای استانداردی که همه دنبال بهترین شدن هستند به سادگی به دست نمی‌آید.

* شاخص‌هایی که بر اساس آن‌ها یک محصول یا مجموعه بررسی و نشان استاندارد دریافت می‌کند چقدر نیازمند به روز رسانی هستند؟
به هر حال هر لحظه نیاز به روز شدن است.

* یعنی در چه فاصله زمانی شما این کار را انجام می‌دهید؟
سازمان ملی استاندارد ایران برای اینکه یک نشانی را با اطمینان بخشی قطعی به مصرف کننده دهد، بعد از صدور نشان که خود فرایندی دارد، آزمایشات، بازرسی‌های لازم و نمونه برداری‌ها انجام می‌شود، سپس این نشان در اختیار محصولی برای فروش و عرضه در بازار قرار میگیرد، اولاً ما با یک نظارت مردمی پیوسته هر لحظه پایش می‌کنیم، مردم می‌توانند با شماره پیامکی ۱۰۰۰۱۵۱۷ در عرض کمتر از چهار، پنج ثانیه از اصالت کالا و خدمتی که نشان ملی استاندارد ایران را دارد با خبر شوند.
نظارت سازمان ملی استاندارد ایران هم در قالب طرح‌هایی در سطح بازار و مراکز تولید و عرضه اجرا میشود مانندطرح طا‌ها که نمونه برداری از بازار انجام میدهد.
به غیر از این طرح در طی سال، بازرسی‌های مراقبتی از کارخانه، خطوط تولید و مراکز توزیع انجام می‌شود ضمن این که از تمامی مبادی ورودی حدود ۲۵ هزار کد را نظام استاندارد کشور بررسی می‌کند و در مقایسه با دستگاه‌هایی که در بازرسی کالا نقش دارند، سازمان ملی استاندارد ۵ برابر بیشتر موارد را بررسی می‌کند.
همچنین کنترل و بررسی‌ها توسط سازمان ملی استاندارد ایران از لاستیک تا کالا‌های اساسی، مواد غذایی، آهن آلات، ورق، قطعه، خودرو و … هم در ورود و هم در صادرات اجرا می‌شود.

* هم کالا را بررسی می‌کنید، هم خدمات می‌دهید؟
بله؛ طبق قانون، مأموریت استانداردسازی کالا و خدمات را داریم به عنوان مثال مجموعه کهریزک که موضوع توان بخشی سالمندان را اجرایی می‌کند امسال به عنوان یک واحد نمونه ملی در حوزه خدمات استانداردی شناخته شد و از آن تقدیر شد.

* یکی از موضوعات خیلی مهم و مرتبط با مجموعه استاندارد، استاندارد‌های هشتاد و پنج گانه خودرو است که در بخشی از موضوعات هم بعضاً با مقاومت روبرو می‌شود، امروز در چه وضعیتی است؟
اصولاً مأموریت سازمان ملی استاندارد ایران؛ مأموریت مقاومتی است یعنی به هر حال برای تغییر و هدایت شدن، مقاومت زیاد داریم.

* در حال حاضر از استاندارد‌های ۸۵ گانه خودرو چه تعداد از استانداردهایش اجرا می‌شود؟
در بعضی از محصولات که تولیدات مثلاً دو خودروساز بزرگ کشور است، بعضاً برابر با اعلام آمار رسمی و اعلام شده، ۶۳ درصد است و پیشرفت اجرای استاندارد ۸۵ گانه را در دستور کار داریم.

* در بعضی از محصولات  که تولیدکنندگان تأییدیه نوع جدید را گرفته و وارد بازار می‌کنند، اصرار و اجبار به اجرای صد درصدی استاندارد‌های اجباری برایشان وجود دارد، به عنوان مثال در حال حاضر تعدادی خودرو با بن سازه‌های جدید وارد می‌شود چه برقی و چه غیربرقی؛ استاندارد‌های ۸۵ گانه را دارند یا نزدیک به ۱۰۰ درصد هستند؟
۱۰۰ درصد؛ زیرا کیفیت یک مؤلفه ترتیبی است و این موضوع را فراموش نکنیم ۲۲ تا ۲۳ ماه پیش بسیاری از این استاندارد‌ها رعایت نمی‌شدند.

* خودرو‌های قبلی که اشاره کردید، تولیدشان متوقف شده، درست است؟
در سال ۱۴۰۱، پنج خودروی پرتیراژی که نمی‌توانستند استاندارد‌های لازم را کسب کنند و عیوب پرتکراری داشتند از مدار تولید خارج و تولیدشان برای همیشه متوقف شد.

* در حوزه‌های دیگر مثل پوشاک هم استاندارد‌های جدید را دنبال می‌کنید؟
ما در عمده حوزه‌هایی که احساس می‌کنیم ضرورت و هم نگاه ادراکی مردم به آن سمت است، با اولویت، ورود می‌کنیم نمونه آن همین بحث پوشاک نوزادان مخصوصاً پوشاک‌هایی که با بدن در تماس مستقیم است؛ در حوزه موارد دیگر مثل بحث آردِ نان کامل، در حوزه لوازم التحریر و دانش بنیان‌ها هم ورود داشتیم.

* استاندارد‌های جدیدی را مطرح کردید؟
بله؛ در حوزه دانش بنیان ها، استاندارد دانش نماد را رونمایی و تعداد زیادی نشان استاندارد صادر کردیم همچنین استاندارد نانو نماد رونمایی و تعدادی نشان صادر شده است.
در حوزه‌های نوظهور فرایند‌های جدیدی را تدوین کردیم؛ تا پایان سال برنامه ریزی کرده ایم هزار قطعه را برای انواع خودروها، استانداردسازی کنیم همچنین در حوزه لوازم خانگی و خدمات پس از فروش و در حوزه انواع آفت کش ها، استاندارد‌ها را اجباری کردیم یعنی آن چه به زیست مردم مربوط می‌شود، ورود می‌کنیم.